|
|
1391/12/20 یکشنبه
موقعیت جغرافیای استان کهگیلویه وبویر احمد
|
موقعیت جغرافیایى و تقسیمات سیاسى استان
|
|
|
استان کهگیلویه و بویراحمد با ۲۶۴۱۶ کیلومترمربع وسعت در جنوب غربى ایران، بین ۳۰ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۳۲ دقیقه عرض شمالى و ۴۹ درجه و ۵۷ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۴۲ دقیقه طول شرقى واقع شده است.
|
|
این استان از شمال با استان چهار محال و بختیارى، از جنوب با استان‌هاى فارس و بوشهر، از شرق با استان‌هاى اصفهان و فارس و از غرب با استان خوزستان همسایه است. قلهٔ دنا با ارتفاع ۴۴۰۹ متر بلندترین استان و پست‌ترین ناحیهٔ آن لیشتر با ارتفاع ۵۰۰ متر از سطح دریا مى‌باشد.
|
|
جغرافیاى طبیعى و اقلیم استان
|
|
|
استان کهگیلویه و بویر احمد سرزمینى کوهستانى و نسبتاً مرتفعى است که کوه‌هاى زاگرس با رشته‌هاى موازى، سراسر شمال و شرق و کوه‌هاى سیاه و سفید، خومى خائیز و نیل جنوب شرقى آن را در بر گرفته‌اند. بلندترین نقطه استان قله دنا با ارتفاع ۴۴۰۹ متر و پست‌ترین ناحیه آن لیشتر به ارتفاع ۵۰۰ متر از سطح دریا مى‌باشد. رودخانه‌هاى مارون، بشار، زهره، خرسان و نازمکان از این استان عبور مى‌کنند و ارتفاعات آن، سرچشمه تعدادى از رودخانه‌ها است. چهار پنجم مساحت منطقه از ارتفاعات و تپه ماهورها تشکیل شده است. در مناطق سردسیر، ارتفاعات بلندتر و تپه ماهورها بیشتر و در مناطق گرمسیر ارتفاعات کوتاه‌تر و تپه ماهورها نیز کمتر است. دشت‌ها نیز حدود یک پنجم از مساحت استان را تشکیل مى‌دهند و معمولاً عمدهٔ اراضى کشاورزى در دشت‌ها واقع شده است.
|
|
با توجه به شرایط جغرافیایى استان، هر چه در امتداد اصلى کوه‌هاى زاگرس از شمال شرقى به جنوب غربى نزدیکتر شویم، از ارتفاع کوه‌ها و مقدار بارندگى و رطوبت هوا به طور محسوسى کاسته مى‌شود. این وضعیت طبیعى، مشخصات اقلیمى دوگانه‌اى را پدید آورده و استان را به دو ناحیهٔ سردسیرى و گرمسیرى تقسیم کرده است:
|
|
- ناحیه گرمسیرى: این ناحیه در قسمت جنوب و غرب استان با وسعتى بیش از ۸۰۰۰ کیلومترمربع واقع شده و آب و هوایى گرم و نیمه خشک دارد. باران این منطقه از آبان ماه آغاز مى‌شود و تا اردیبهشت ماه به تناوب ادامه مى‌یابد. در مقایسه با ناحیهٔ سردسیر، میزان بارندگى در این قسمت نسبتاً کم است. همچنین در این مناطق یخبندان به ندرت اتفاق مى‌افتد. این قسمت از استان کهگیلویه و بویراحمد درختان پسته کوهى فراوان دارد.
|
|
- ناحیه سردسیرى: این ناحیه با وسعتى بیش از ۶۵۰۰ کیلومترمربع با ارتفاع متوسطى در حدود ۲۱۰۰ متر از سطح دریاى آزاد، در شمال و شرق استان و در مجاورت استان‌هاى فارس، اصفهان و چهارمحال و بختیارى واقع شده است. دماى متوسط این ناحیه از ۳۶ درجهٔ سانتى‌گراد در گرم‌ترین ماههاى سال تا ۱۰ درجه زیر صفر در فصل سرما متغیر است. بارش این ناحیه نیز معمولاً از آبان ماه شروع و تا اردیبهشت ماه به تناوب ادامه مى‌یابد و بیشتر بارش آن به صورت برف است. این قسمت از استان که در واقع جنوبى‌ترین بخش زاگرس مرطوب است با جنگل‌هاى وسیع و زیباى بلوط پوشیده شده و سرچشمهٔ رودهاى بزرگ و پرآبى مانند کارون و مارون است. فصل یخبندان منطقه در بعضى از نقاط شهریور آغاز شده و تا اواخر اسفندماه ادامه مى‌یابد.
|
|
حداکثر مطلق رطوبت نسبى در ماههاى فروردین، آذر و بهمن ۱۰۰ درصد و حداقل مطلق رطوبت نسبى در ماههاى مرداد و شهریور ۵۷ و ۶۳ درصد، حداکثر میزان بارندگى در فروردین ماه ۲۰۳/۶ میلى‌متر و حداقل میزان بارندگى در ماههاى مرداد، شهریور و آبان به ترتیب ۰/۳، ۰/۱ و ۰/۴ میلى‌متر گزارش شده است. تعداد روزهاى یخبندان در شهر یاسوج ۴۵ روز است که بیشترین تعداد آن به ماههاى بهمن و دى تعلق دارد. در این استان بادهایى با جهات مختلف مى‌وزند و مهم‌ترین آنها عبارتند از:
|
|
- بادهاى موسمى : این بادهاى نسبتاً شدید به نام باد شمال و باد جنوب معروف هستند. باد شمال بادى است که از طرف شمال غربى از دریاى مدیترانه و گاهى از اقیانوس اطلس به داخل منطقه نفوذ مىکند. وزش این باد در جهت عبور ابرهاى باران‌زایى است که از استان لرستان وارد منطقه مى‌شوند و در زمستان سبب بارش مى‌گردند. باد جنوب نیز یکى دیگر از بادهاى موسمى است که از سمت جنوب و جنوب غربى به ویژه در اواخر بهار و تابستان به داخل منطقه نفوذ مىکند. این باد گرمى و خشکى بیش از حدى همراه دارد و اغلب موجب آسیب‌هاى فراوانى به مزارع و محصولات کشاورزى منطقه مى‌شود.
|
|
- بادهاى محلى : علاوه بر بادهاى موسمى شمال و جنوب که در تمام منطقه مى‌وزند، بادهاى دیگرى نیز در نواحى مختلف نسبتاً محدود و کم وسعت استان مى‌وزند که به بادهاى محلى شهرت دارند. مهم‌ترین بادهاى محلى عبارتند از:
|
|
۱. باد آشوب - در سر رود بویراحمد علیا مى‌وزد، به طورى که تمام خار و خاشاک و علف‌هاى خشک منطقه را جمع نموده و با خود مى‌برد. در گرمسیر بویراحمد سفلى نیز این باد مى‌وزد، ولى جهت معینى ندارد.
|
|
۲. باد زیر روز - در هنگام غروب از طرف مغرب در ناحیهٔ بهمئى احمدى مى‌وزد.
|
|
۳. کوه باد - از سمت شمال غربى منطقهٔ بهمئى احمدى مى‌وزد و دنبالهٔ همان باد است.
|
|
۴. باد حیران - در بویراحمد گرمسیر از سمت شرق مى‌وزد.
|
|
۵. باد چوغان - سخت‌ترین باد محلى منطقه است و معمولاً در سقاوه بویراحمد سفلى مى‌وزد. این باد، زمستان‌ها از سمت شمال مى‌وزد و گاهى ممکن است وزش آن تا هفت شبانه روز با شدت زیاد ادامه یابد.
|
|
|